Δυσθυμία: μια ήπια μορφή κατάθλιψης
Είναι απόλυτα φυσιολογικό κάποιες περιόδους στη ζωή μας να νιώθουμε θλίψη ή να είμαστε δυσαρεστημένοι με κάποιες καταστάσεις. Στην περίπτωση, όμως, της «δυσθυμίας» τα συναισθήματα αυτά διαρκούν περισσότερο καιρό (τουλάχιστον δύο χρόνια) και παρεμποδίζουν τις διαπροσωπικές σχέσεις, την εργασία και άλλες καθημερινές δραστηριότητες. Πρόκειται για μια συναισθηματική διαταραχή, μια κατάσταση ήπιας κατάθλιψης, κατά την οποία το συναίσθημα, δεν είναι τόσο έντονο όσο σε έναν καταθλιπτικό ασθενή, αλλά παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μπορεί δηλαδή η διάθεση του δυσθυμικού ατόμου να βελτιώνεται όταν συμβεί κάτι ευχάριστο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Άτομα που πάσχουν από δυσθυμία είναι επικριτικά, παραπονούνται συχνά και δεν φαίνεται να παίρνουν ευχαρίστηση από καμία δραστηριότητα. Σε γενικές γραμμές επικρατεί ένα συναίσθημα θλίψης και απελπισίας, συνοδευόμενο από αισθήματα ανεπάρκειας, χαμηλής αυτοπεποίθησης και αυτομομφής.
Άλλα συμπτώματα της δυσθυμίας είναι η ευερεθιστότητα και τα συχνά κλάματα, καθώς και η δυσκολία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων.
Τόσο η απώλεια ενδιαφέροντος, όσο και το συνεχές αίσθημα κόπωσης και έλλειψης ενέργειας, ωθούν το άτομο σε αδράνεια και αποφυγή των κοινωνικών συναναστροφών. Τέλος, συχνές είναι οι διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη του ατόμου.
Η διαταραχή επηρεάζει αρνητικά την λειτουργικότητα του ατόμου και προκαλεί δυσφορία. Λόγω της χρονιότητας των συμπτωμάτων, πολλοί θεωρούν ότι η δυσθυμία θα είναι πάντα μέρος της καθημερινότητάς τους και δεν αναζητούν βοήθεια. Στο 20% των πασχόντων μπορεί να εξελιχθεί σε μείζονα κατάθλιψη και ένα άλλο 20% σε διπολική διαταραχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, η διάγνωση παραμένει σταθερή για χρόνια, αν δεν υπάρξει θεραπευτική παρέμβαση.
Για την αντιμετώπιση της δυσθυμίας μπορεί να ακολουθηθεί θεραπευτική παρέμβαση παρόμοια με αυτή της κατάθλιψης, ενώ ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματικός. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την ανοχή του ατόμου σε φαρμακευτική αγωγή και τη διάθεση του να αντιμετωπίσει συναισθήματα και καταστάσεις που επηρεάζουν τη ζωή του.
Οι SSRIs (Εκλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης) χορηγούνται συχνότερα ως αντικαταθλιπτική αγωγή γιατί είναι αποτελεσματικοί, ενώ έχουν λιγότερες και πιο ήπιες παρενέργειες. Με την ψυχοθεραπεία το άτομο μαθαίνει υγιείς τρόπους επίλυσης προβλημάτων και διαχείρισης στρες. Ενισχύεται η ικανότητα λήψης αποφάσεων και οι διαπροσωπικές δεξιότητες στο κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον, ενώ υιοθετείται ένας πιο θετικός τρόπος σκέψης. Με την Γνωσιακή-Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, το άτομο εντοπίζει αυτοκαταστροφικά πρότυπα συμπεριφοράς όπως αρνητικότητα, απελπισία και έλλειψη αυτοπεποίθησης που συντηρούν τη δυσθυμία. Στόχος είναι η μεταβολή των δυσλειτουργικών σκέψεων και η αντικατάστασή τους με νέες πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές πεποιθήσεις και η εκπαίδευση του ατόμου στην πρόληψη των υποτροπών.
Πως μπορείτε να διαχειριστείτε την δυσθυμία:
Δεδομένου ότι η δυσθυμία αποτελεί μέρος της ζωής του ατόμου για μεγάλο χρονικό διάστημα, η αντιμετώπισή της αποτελεί πρόκληση. Αν πάσχετε από δυσθυμία, είναι καλό να αναζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Οι παρακάτω συμβουλές είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση της διαταραχής:
Προσπαθήστε να μην απομονώνεστε και να συμμετέχετε συχνά σε κοινωνικές δραστηριότητες με οικογένεια και φίλους.
Φροντίστε τον εαυτό σας κάνοντας υγιεινή διατροφή, ικανοποιητικό ύπνο και φυσική άσκηση. Βρείτε ένα χόμπι που σας ευχαριστεί και φροντίστε να αφιερώνετε τακτικά χρόνο σε αυτό.
Εστιάστε στους στόχους σας και χρησιμοποιείστε τους ως κίνητρο για να αντιμετωπίσετε τη δυσθυμία.
Απλοποιείστε τη ζωή σας όσο μπορείτε. Όσο είναι δυνατό, προσπαθήστε να μειώσετε τις υποχρεώσεις σας και να προγραμματίζετε ρεαλιστικούς στόχους.
Κρατήστε ημερολόγιο για να σημειώνετε και να εκφράζετε τα δυσάρεστα συναισθήματα που σας απασχολούν.
Ζητήστε από τον ψυχοθεραπευτή σας να σας προτείνει ένα βιβλίο αυτό-βοήθειας, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε και σαν εργαλείο στην θεραπεία.
Μπείτε σε ομάδα υποστήριξης που θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τη δυσθυμία.
Μάθετε τεχνικές χαλάρωσης και διαχείρισης στρες, όπως είναι ο διαλογισμός.
Οργανώστε τον χρόνο σας σύμφωνα με τις καθημερινές δραστηριότητες και προσπαθήστε να παραμείνετε οργανωμένοι.
Αποφύγετε να παίρνετε δύσκολες αποφάσεις μόνοι σας όταν νιώθετε θλιμμένοι ή δυσκολεύεστε να σκεφτείτε καθαρά.
Αν ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, μην την σταματήσετε μόνοι σας, αντίθετα συμβουλευτείτε τον γιατρό σας προκειμένου να την ρυθμίσετε.
